Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2008





THE ROMA JOURNEYS
Tα ταξιδια των Ρομά

Στην Ελληνοαμερικανικη Ενωση , αρχισε ένα ταξιδι στον κοσμο των ρομά.
Εκθεση με υπεροχες φωτογραφιες από τους ρομά της Ουγγαριας ,Ινδιας, Ελλαδας και Ρουμανιας.
Αλλα και προγραμμα παραλληλων εκδηλωσεων με αφιερωμα ντοκυμαντερ για τους Ρομά σε συνεργασια με την Ταινιοθηκη Ελλαδας 29/9/08 , 7&9 &13/10/08,
Συναυλιες 3/10/08 Gypsy jazz και ημεριδες 20 &21/10/08.

Ο Δανός φωτογράφος Ιωακείμ Εσκιλντσεν μαζί με τη σύζυγό του συγγραφέα Σία Ρίνε έκαναν ένα μεγάλο ταξίδι. Ακολούθησαν «τα ταξίδια των Ρομά». Αυτός είναι και ο τίτλος της έκθεσης των 100 φωτογραφιών, που προέκυψαν. Εχουμε από σήμερα και για έναν μήνα την ευκαιρία να τις θαυμάσουμε στην Ελληνοαμερικανική Ενωση (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι).


Οι Εσκιλντσεν και Ρίνε ταξίδεψαν σε Γαλλία, Ελλάδα, Φινλανδία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Ρωσία και Ινδία σε διάστημα έξι ετών και έζησαν μαζί με τους Ρομά.

ROM:
Η λεξη που αυτοπροσδιοριζονται , αυτοαποκαλουνται οι Τσιγγανοι .
Περα όμως απο το προεθνος των Rom-Roma , υπαρχουν και μικροτερες ομαδες των Σιντι και των Καλε στην Ευρωπη , ανηκοντας στην ευρυτερη κατηγορια των Τσιγγανων ή Γυφτων .
Εχουν μια γλωσσα που μιλιεται σε 35 διαλεκτους στην Ευρωπη, καταφευγουν όμως στην επισημη γλωσσα του κρατους που ζουν για να συννενουνται.
Προκειται για βορειο-ινδικη γλωσσα, και η Ινδια θεωρειται η « αρχικη κοιτιδα των Rom ».
Από το 1979 και ο Ο.Η.Ε. εχει υιοθετησει για τους τσιγγανους την ονομασια Rom.
Ο μη-Τσιγγανος , ο ξενος , είναι για τους Rom, ο Γκατζο και γα τους Ελληνες xρησιμοποιουν τον ορο Μπαλαμο – ε.
Συνηθως ζουν στα Γκετο, περιοχες , οπου οι κοινοτητες των Rom ζουν απομονωμενοι από τα υπολοιπα τμηματα της τοπικης κοινωνιας , δημου ή χωριου. Περιοχες υποβαθμισμενες, χωρις δρομους, ασφαλτο, ηλεκτρικο, σχολειο, παρκο, αποχετευση, ιατρειο κ.α.
Πολιτισμός
Στην Ελλάδα διακρίνουμε δύο ομάδες Ρομά: τους μετακινούμενους και τους εγκαταστημένους.
Οι πρώτοι συνεχίζουν τη νομαδική ζωή και είναι συνήθως πλανόδιοι έμποροι φρούτων, λαχανικών, μικροεπίπλων και άλλων ειδών οικιακής χρήσης, όπως επίσης και παλαιοπώλες και ρακοσυλέκτες.
Οι δεύτεροι κατοικούν στις παρυφές των μεγάλων αστικών κέντρων, σε συνοικίες υποβαθμισμένες.
Τα επαγγέλματα που εξασκούν έχουν σχέση συνήθως με το εμπόριο και πολύ πιο σπάνια με εξαρτημένη μισθωτή εργασία.
Στα σχετικά με τη μουσική επαγέλματα όπως μουσικοί, οργανοπαίκτες, τραγουδιστές κλπ. έχουν ισχυρή παράδοση και πολιτισμόΗ σημαντικότερη γιορτή των Ρομά είναι η γιορτή της Άνοιξης.
Η προέλευσή της είναι ελληνική και γιορτάζεται από 23 Απρίλη μέχρι 1 Μάη σε όλη την Ευρώπη.

Οι τσιγγανικες μικροκοινωνιες( νομαδικες ή εδραιες), τμηματα της ελληνικης κοινωνιας, αλληλοεπιδρουν και αλληλοδιεισδυουν στα επιπεδα
της οικονομικης, κοινωνικης , πολιτισμικης και κοινωνικης ζωης.

Στο 1821 και την περιοδο της Τουρκοκρατιας, οι τσιγγανοι γυριζαν τις ταβερνες των πολεων , επαιζαν και τραγουδουσαν και αδειαζαν τα πορτοφολια των τσιφλικαδων.
Η μουσικη δημιουργια των τσιγγανων ξεκινα από την μακρινη Ινδια.
Δεχτηκαν επιδρασεις από την Περσια και τις άλλες αραβικες και μουσουλμανικες χωρες.
Στην περιοδο της Οθωμανικης αυτοκρατοριας, γινονται οι μοναδικοι σχεδον φορεις της δημοτικης παροδοσιακης μουσικης των υποδουλων λαων της Βαλκανικης.
Σαν νομαδες και χωρις ναχουν συνειδηση γιαυτο συμβαλλουν στην ενοποιηση της Δημοτικης μουσικης ολης της Βαλκανικης.

Με την καλαθοπλεκτικη και τη σιδηρουργια για αιωνες συνεισεφεραν στην οικονομια, τον πολιτισμο και στην αισθητικη των παραγομενων προιοντων.
Τον Φεβρουαριο του 1995 ξεκινησε να λειτουργει Μουσειο Καλαθοπλεκτικης των Ρομά στην Κομοτηνη, για τη διασωση της τεχνης των Rom , την αναδειξη της πολιτιστικης τους κληρονομιας, την βελτιωση της αυτοεικονας τους και την απαλειψη των αρνητικων στερεοτυπων με τα οποια περιβαλλονται.
Από την ιστορια των Τσιγγανων πληροφορουμαστε ότι αναμεσα στις επαγγελματικες τους δραστηριοτητες ,κυριως στους νομαδες , ηταν και ο ακροβατισμος( σχοινοβασια, αιωρηση ασκησεις πανω σε αλογα).
Αλλωστε με τα ζωα οι τσιγγανοι ειχαν μια ιδιαιτερη εξοικειωση, καθως ηταν τα βασικα μεταφορικα τους μεσα, και αλλα ,όπως μαιμουδες, αρκουδες , τα αξιοποιουσαν με επιδειξεις στις πλατειες των χωριων και των πολεων για να εξασφαλιζουν το εισοδημα τους( οι αρκουδιαρηδες).


Καμερα, μπιρσιμ μεταφρ. - Αχ, βροχη
Καμεραβ, λατσο μπιρσιμ -αχ, ομορφη βροχη
Το Χουρντι μας φευγει -Η Ελενη μας φευγει
Μακρια απ’ εδώ -μακρια από εδώ
Χανι το μαντρο -Λιγο το ψωμι
Και μεγαλη η αρατι -και μεγαλη η νυχτα
Τι χαμπε να φαει -τι φαϊ να φαει
Πες μου το χουρντο - πες μου το μωρο
Μπουντ Ρομα -Ο κοσμος
Για μενα είναι μικρο ψωμι - Για μενα είναι μικρο ψωμι
Κι όμως τραγουδω - κι όμως τραγουδω
Σαν το τσιρικλο - σαν το πουλι
Κι ένα ασαβα - κι ένα χαμογελο
Για ολους σας κρατω -για ολους σας κρατω


Χαρακτηρίζονται από μεγάλη προσαρμοστικότητα στο θέμα της θρησκείας και αρκετοί μελετητές εικάζουν πως παλιότερα η θρησκεία τους ήταν η ηλιολατρεία. Σήμερα οι διάφορες φυλές είναι πιστές στο θρήσκευμα της χώρας που κατοικούν. Έχουμε την πρώτη καταγραφή στην Κρήτη, όπου αναφέρονται ως Χριστιανοί Ορθόδοξοι από το 1832, στη Δυτική Ευρώπη αναφέρονται ως καθολικοί. Η Καθολική Εκκλησία αναφέρει ονόματα ιερέων, μοναχών και κάποιου Καρδιναλίου με τσιγγάνικη καταγωγή και στη Ρουμανία υπάρχουν ιερείς ορθόδοξοι τσιγγάνοι. Στην Τουρκία οι περισσότεροι είναι Μουσουλμάνοι ..
Οι Ρομά δεν έχουν κάποια δική τους χαρακτηριστική θρησκεία, αλλά υιοθετούν ενίοτε την επικρατούσα θρησκεία κάθε περιοχής.
Οι περιοχές της Ελλάδας στις οποίες είναι μόνιμα εγκαταστημένοι Ρομά με συγκέντρωση μεγάλου πληθυσμού είναι η Αθήνα (Αγ. Βαρβάρα, Λιόσια, Ζεφύρι, Ασπρόπυργος), η Θεσσαλονίκη (Δενδροπόταμος, Ελευθέριο-Κορδελιό, Εύοσμος, Μενεμένη), το Αγρίνιο, η Αλεξάνδρεια Ημαθίας, η Αμαλιάδα, η Γαστούνη, το Διδυμότειχο, το Εξαμίλι Κορινθίας, η Θήβα, η Κάτω Αχαϊα, το Μεσολόγγι, η Νέα Αλικαρνασσός, η Νέα Ιωνία Μαγνησίας, η Ξάνθη, ο Ορχομενός, οι Σέρρες, οι Σοφάδες, η Φλώρινα και η Νυμφόπετρα.
.

Οι Ρομά είναι στις περισσότερες χώρες γνωστοί με λέξεις συγγενικές με τη λέξη "γύφτος". Η λέξη προέρχεται από τη λέξη "Αιγύπτιος" και η χρήση της οφείλεται στην πεποίθηση παλαιότερων εποχών ότι οι Ρομά προέρχονται από την Αίγυπτο. Η λέξη "Ρομ", που χρησιμοποιείται σε πολλές περιοχές από τους ίδιους, σημαίνει στη γλώσσα τους "άντρας" ή "σύζυγος". Μεταξύ τους χρησιμοποιούν τα "Μελελέ" (Λαός μαύρος), "Μανούχ" (άνθρωπος) και "Σίντε". Επίσης, η λέξη "αθίγγανος" ή "ατσίγγανος" σημαίνει τον "ανέγγιχτο" (από την ονομασία της χαμηλότερης ινδουιστικής κάστας, από την οποία πιθανολογείται ότι προήλθαν) και ετυμολογείται από το στερητικό α- και το ρήμα θιγγάνω, δηλαδή "αγγίζω.
Οι Ρομά, γνωστοί επίσης και ως Ρομ, Τσιγγάνοι, Αθίγγανοι ή Σίντηδες και με τον, κάποιες φορές υποτιμητικό, χαρακτηρισμό Γύφτοι, είναι ένας κατά βάση νομαδικός λαός με Ινδική καταγωγή. Η πρώτη ιστορική αναφορά για τους Ρομά γίνεται από τον Ηρόδοτο που αναφέρει τον λαό των "Σιγύνων".
Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο οι Ρομά υπήρξαν μεταξύ των θυμάτων των μαζικών εκτελέσεων στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, μαζί με Εβραίους, κομμουνιστές, ομοφυλόφιλους και Μάρτυρες του Ιεχωβά. Υπάρχει η άποψη οτι περίπου 400.000 Ρομά εκτελέστηκαν από τους Ναζί την περίοδο εκείνη.
Οι Rom δεν ¨ είναι απελπιστικα ερωτευμενοι με το ταξιδι ¨,αλλα είναι επιβεβλημενο για οσους το πραγματοποιουν, από τις οικονομικες και στεγαστικες τους αναγκες
« Αδυνατουμε, παιδειας και νομων ενεκεν, να ψηλαφισουμε το θροισμα της ελαφραδας τους, να ψυχανεμισθουμε την ποιηση του λαου αυτου»
Πηγες :
Ντουσας Δημητρης " Η τεχνη ων Τσιγγανων της Ελλαδας και του κοσμου"
KOMOTH-NEOI:balkan-buΠλάγιαs
Ελευθεροτυπια
Βικιπαιδεια
Φωτογραφιες:
Μπανιοκος Γιωργος
( Δ/νση πολιτιστικων Ελληνοαμερικανικης Ενωσης)

17 σχόλια:

μελονικος είπε...

Συνεχίζεις να με ξαφνιάζεις ευχάριστα.
Εξαιρετική ανάρτηση.
Καλημέρα.

doraF είπε...

νικο χαιρετω.
να το ξαναδεις, γιατι δεν ειχα βαλει τις πηγες μου .
οσο για το κεραμωτο θα τα γραψω στο blogς σου.

Ανώνυμος είπε...

Tα καλά να λέγονται και να επιβραβεύονται.Πολύ καλή ανάρτηση που με αφορμή μια έκθεση μας ενημερώνει πολύπλευρα και εμπεριστατωμένα για τους ΡΟΜ.
Σου βγάζω το καπέλο και νομίζω ότι οι
μονοθεματικές αναρτήσεις είναι το φόρτε σου.(Προσωπική άποψη)

doraF είπε...

papsera τι ευχαριστη εκπληξη!
Θα σου απαντησω με ενα ποιημα του Παλαμα.
Γυφτισσες ηρθανε ντυμενες
φανταχτερα γιορτης φουστανια
γυφτισσες ηρθανε και κρεμανε
χοντρα γυαλιστερα γιορντανια
με κοκκινα φορεματα ηρθαν,
με κιτρινα μακρια μαντηλια,
............
κ΄ηρθαν ανθοστεφανωμενες
μ΄ολα τα λουλουδια του Μαη.

μελονικος είπε...

Τελικά θα ήθελα να διαβάσω και ένα ποίημα δικό σου.
Πιστεύω πως γράφεις.

doraF είπε...

καλο απογευμα @νικο.
θα απαντησω στο ερωτημα σου με παρρησια και ειλικρινεια.
δεν γραφω ή εγραφα ποιηματα.
με ταπεινοτητα λεω οτι γραφω ή εγραψα λογοτεχνικα κειμενα(ας πουμε διηγηματακια ).
με χαρα σε πληροφορω ουι εχω βραβευθει σε διαγωνισμο διηγηματος μικρου με τιτλο " Ρωτα τον ανεμο".
γεια χαρα.

doraF είπε...

@νικο καποιο λαθος απο αβλεψια στην προηγουμενη απαντηση, το "ουι" ειναι οτι!

doraF είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

Για τους Gipsy's, άλλως γκιφτ,
πολύ τους πάει τόση ανάρτηση και τόσο εξαιρετική ανάλυση!
Νίκος.

ΥΓ. Ενα σχόλιο από google
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΗΓΗ ΤΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΣ:
Τη Βικιπαίδεια,
Από την Φρικηπαίδεια, την ελεύθερη παρωδία
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
Για τους δήθεν σοβαρούς, υπάρχει σχετικό άρθρο στη Βικιπαίδεια για
Βικιπαίδεια.
“Ελάτε να ...παραμορφωθούμε”
- Όσκαρ Ουάιλντ για Βικιπαίδεια
H Βικιπαίδεια ή Ουικιπέντια ή Ουικιπίντια ή Γουικιπίντια είναι μία ελεύθερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια παρωδία της Φρικηπαίδειας, παρ' ότι αυτ'η υποστηρίζει το αντίθετο. Περιέχει πληροφορίες για μία ποικιλία άχρηστων θεμάτων και υπολογίζεται ότι ένας τεράστιος αριθμός χρηστών έχει χάσει τον καιρό του γράφοντας ή διορθώνοντας άρθρα της.
Η Βικιπαίδεια αποτελεί δημιούργημα του πρώην πορνοστάρ δρ. Τζίμι Τζίμπο Μπίμπο Γουέιλς, γνωστός για την συμμετοχή του στην ερωτική επταλογία Βίκυ-φίκι-φίκι, από την οποία μάλλον εμπνεύστηκε το πρώτο συστατικό του ονόματος.
Η πλέον διαδεδομένη θεωρία για την κατάντια του Γουέιλς είναι ότι είναι κοντός. Όπως λέει και μία παροιμία:
"Σαν δεις ψηλό, μη φοβηθείς,
κοντό, ν' αλλάξεις δρόμο".

Τί είναι η Βικιπαίδεια;
Σε αντίθεση με την Φρικηπαίδεια που στηρίζεται σε γεγονότα, η Βικιπαίδεια είναι μία παρωδία και τις περισσότερες φορές μία τραγωδία. Είναι ανάξια εμπιστοσύνης κυρίως γιατί πολλοί χρήστες της πιστεύουν στα ζώδια, στα ούφο και στο θεώρημα της μη πληρότητας, ενώ η πλειοψηφία συνεισφέρει σε αυτή χρησιμοποιώντας το ακατονόμαστο λειτουργικό σύστημα της Micropimp. Επιπλέον είναι επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία καθώς αποδεδειγμένα προκαλεί εθισμό και εξάρτηση, ενώ έχουν επιβεβαιωθεί θάνατοι από υπερβολική χρήση, ενδεχομένως νοθευμένης Βικιπαίδειας. Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερα κέντρα αποτοξίνωσης λειτουργούν για άρρωστους Βικιπαιδιστές. Ακόμα και οι ίδιοι ομολογούν τον ξεπεσμό τους έχοντας υϊοθετήσει ορολογία όπως Βικιμανιακός ή Βικιαλκοοοολισμός.

doraF είπε...

@"ανωνυμε" επωνυμε, νικο ,πιστευω ή μαλλον ειμαι σιγουρη, οτι δεν διακατεχεσαι απο συναισθηματα αποκλεισμου των μειονοτητων, τσιγγανων, μεταναστων , περιθωριοποιμενων, γυφτων, βλαχων,επαρχιωτων,πομακων,
κ.λ.π.
γιατι οχι, μια αναφορα στα ταξιδια των Ρομα,την τεχνη τους, την παραδοση τους ,τα προβληματα γκετοποιησης τους; και αν συμβαλλουμε ολοι, ο καθενας με λιγο, ο καθενας με πολυ, να καλυτερεψει η ζωη τους ,κεντριζοντας την προσοχη μας πανω τους, τοτε ο κοσμος γινεται ομορφοτερος και δικαιοτερος.
τοτε ακουσε τα τραγουδια τους, γιατι ο ομορφος ουρανος πανω σε απελπισμενους λαμπει!.
ο μεγαλος ΜΠΡΕΧΤ(αποσπασμα)
εγραψε :
ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΨΗΛΑ
θεωρουνε ταπεινο να μιλας για το φαϊ.
Ο λογος: εχουνε
κιολας φαει.
την καλησπερα μου.

μελονικος είπε...

Καλημέρα.
Με ανυπομονησία περιμένω πως κάποια στιγμή θα διαβάσω και κάποιο διηγημά σου
Να το δημοσιεύσεις στο μπλόκ σου δηλαδή.
Και κάτι άλλο.
Ο λόγο σου είναι πολύ καλός.
Πιστεύω πως θα είναι καλό.
Και φιλική συμβουλή.
Μην απαντάς σε όποιο σχόλιο ξεφεύγει από τους δικού σου κανόνες.

VAD είπε...

Καλή μου doraf,δεν είχα ποτέ επαφή με ανθρώπους της φυλής,αλλά θαυμάζω την καρτερία τους να βιώνουν και να αντέχουν τη μη αποδοχή.Από την άλλη κάποιοι "επώνυμοι"δικοί τους τους εκμεταλλεύονται.Μη μου πεις ότι άνθρωποι σαν τον Παϊτέρη αγωνίζονται για τα συμφέροντα των ομοφύλων τους;
Καλό μήνα...

Ανώνυμος είπε...

Το σχόλιο μου είχε μια δόση, πιστεύω, με λίγο χιούμορ, με την καλή όμως έννοια, για τους gipsy's.
Με παρεξήγησες,
΄Εγινε για να τονίσω την πολύ καλή δουλεία που έκανες, και όχι για να σου δείξω τα συναισθήματα που αναφέρεις.
(ΛΙΓΟ ΧΙΟΥΜΟΡ ΔΕΝ ΒΛΑΠΤΕΙ, ΕΞ ΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ).
Πιστευω ότι ξέρεις τη γνώμη μου για τους περιθωριοποιημένους, τους μετανάστες κλπ.
Πάντως συμφωνώ μαζί σου και πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε να βοηθήσουμε.
Καληνύχτα Νίκος.

Ανώνυμος είπε...

Καλό μήνα,
πολύ καλό το αφιέρωμά σας στους Ρομά. Η δουλειά μου με έφερε κοντά στη φυλή αυτή. Δεν κρύβω βέβαια ότι τους εκτιμώ ιδιαίτερα.
Εξαιρετικό και το φωτογραφικό υλικό
Καλό βράδυ

απόστολος είπε...

@doraf
Καλημέρα! Έζησα για 3 χρόνια πολύ κοντά τους...αφού το σπίτι μου στο Βελιγράδι ήταν πολύ κοντά στον οικισμό τους...Το όμορφο είναι ότι μοιάζουν σε όποια χώρα και να είναι...Πολύ καλή η ανάρτηση...

dyosmaraki είπε...

Απίθανη ανάρτηση! Πολύ εμπεριστατωμένη και πλούσια σε πληροφορίες. Ομολογώ πως εντυπωσιάστηκα doraF.

Ακουσα τα καλύτερα για την έκθεση, θα ήθελα να την δω.

Η συμβολή τους στην διάδοση της παραδοσιακής μουσικής είναι σημαντική. Οντας νομάδες συμμετείχαν στα πανηγύρια και μετέφεραν μελωδίες από τόπο σε τόπο.
Σε ευχαριστούμε για τις μοναδικές πληροφορίες.Καλό απόγευμα εύχομαι.

Ανώνυμος είπε...

Μας ζάλισες με τους γύφτους σου. Νομίζω πως υπάρχουν άλλα πιο σοβαρά ζητήματα ν' ασχοληθείς.