THE ROMA JOURNEYS
Tα ταξιδια των Ρομά

Στην Ελληνοαμερικανικη Ενωση , αρχισε ένα ταξιδι στον κοσμο των ρομά.
Εκθεση με υπεροχες φωτογραφιες από τους ρομά της Ουγγαριας ,Ινδιας, Ελλαδας και Ρουμανιας.
Αλλα και προγραμμα παραλληλων εκδηλωσεων με αφιερωμα ντοκυμαντερ για τους Ρομά σε συνεργασια με την Ταινιοθηκη Ελλαδας 29/9/08 , 7&9 &13/10/08,
Συναυλιες 3/10/08 Gypsy jazz και ημεριδες 20 &21/10/08.

Ο Δανός φωτογράφος Ιωακείμ Εσκιλντσεν μαζί με τη σύζυγό του συγγραφέα Σία Ρίνε έκαναν ένα μεγάλο ταξίδι. Ακολούθησαν «τα ταξίδια των Ρομά». Αυτός είναι και ο τίτλος της έκθεσης των 100 φωτογραφιών, που προέκυψαν. Εχουμε από σήμερα και για έναν μήνα την ευκαιρία να τις θαυμάσουμε στην Ελληνοαμερικανική Ενωση (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι).

Οι Εσκιλντσεν και Ρίνε ταξίδεψαν σε Γαλλία, Ελλάδα, Φινλανδία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Ρωσία και Ινδία σε διάστημα έξι ετών και έζησαν μαζί με τους Ρομά.

ROM:
Η λεξη που αυτοπροσδιοριζονται , αυτοαποκαλουνται οι Τσιγγανοι .
Περα όμως απο το προεθνος των Rom-Roma , υπαρχουν και μικροτερες ομαδες των Σιντι και των Καλε στην Ευρωπη , ανηκοντας στην ευρυτερη κατηγορια των Τσιγγανων ή Γυφτων .
Εχουν μια γλωσσα που μιλιεται σε 35 διαλεκτους στην Ευρωπη, καταφευγουν όμως στην επισημη γλωσσα του κρατους που ζουν για να συννενουνται.
Προκειται για βορειο-ινδικη γλωσσα, και η Ινδια θεωρειται η « αρχικη κοιτιδα των Rom ».
Από το 1979 και ο Ο.Η.Ε. εχει υιοθετησει για τους τσιγγανους την ονομασια Rom.
Ο μη-Τσιγγανος , ο ξενος , είναι για τους Rom, ο Γκατζο και γα τους Ελληνες xρησιμοποιουν τον ορο Μπαλαμο – ε.
Συνηθως ζουν στα Γκετο, περιοχες , οπου οι κοινοτητες των Rom ζουν απομονωμενοι από τα υπολοιπα τμηματα της τοπικης κοινωνιας , δημου ή χωριου. Περιοχες υποβαθμισμενες, χωρις δρομους, ασφαλτο, ηλεκτρικο, σχολειο, παρκο, αποχετευση, ιατρειο κ.α.
Πολιτισμός
Στην Ελλάδα διακρίνουμε δύο ομάδες Ρομά: τους μετακινούμενους και τους εγκαταστημένους.
Οι πρώτοι συνεχίζουν τη νομαδική ζωή και είναι συνήθως πλανόδιοι έμποροι φρούτων, λαχανικών, μικροεπίπλων και άλλων ειδών οικιακής χρήσης, όπως επίσης και παλαιοπώλες και ρακοσυλέκτες.
Οι δεύτεροι κατοικούν στις παρυφές των μεγάλων αστικών κέντρων, σε συνοικίες υποβαθμισμένες.
Τα επαγγέλματα που εξασκούν έχουν σχέση συνήθως με το εμπόριο και πολύ πιο σπάνια με εξαρτημένη μισθωτή εργασία.
Στα σχετικά με τη μουσική επαγέλματα όπως μουσικοί, οργανοπαίκτες, τραγουδιστές κλπ. έχουν ισχυρή παράδοση και πολιτισμόΗ σημαντικότερη γιορτή των Ρομά είναι η γιορτή της Άνοιξης.
Η προέλευσή της είναι ελληνική και γιορτάζεται από 23 Απρίλη μέχρι 1 Μάη σε όλη την Ευρώπη.

Οι τσιγγανικες μικροκοινωνιες( νομαδικες ή εδραιες), τμηματα της ελληνικης κοινωνιας, αλληλοεπιδρουν και αλληλοδιεισδυουν στα επιπεδα
της οικονομικης, κοινωνικης , πολιτισμικης και κοινωνικης ζωης.

Στο 1821 και την περιοδο της Τουρκοκρατιας, οι τσιγγανοι γυριζαν τις ταβερνες των πολεων , επαιζαν και τραγουδουσαν και αδειαζαν τα πορτοφολια των τσιφλικαδων.
Η μουσικη δημιουργια των τσιγγανων ξεκινα από την μακρινη Ινδια.
Δεχτηκαν επιδρασεις από την Περσια και τις άλλες αραβικες και μουσουλμανικες χωρες.
Στην περιοδο της Οθωμανικης αυτοκρατοριας, γινονται οι μοναδικοι σχεδον φορεις της δημοτικης παροδοσιακης μουσικης των υποδουλων λαων της Βαλκανικης.
Σαν νομαδες και χωρις ναχουν συνειδηση γιαυτο συμβαλλουν στην ενοποιηση της Δημοτικης μουσικης ολης της Βαλκανικης.

Με την καλαθοπλεκτικη και τη σιδηρουργια για αιωνες συνεισεφεραν στην οικονομια, τον πολιτισμο και στην αισθητικη των παραγομενων προιοντων.
Τον Φεβρουαριο του 1995 ξεκινησε να λειτουργει Μουσειο Καλαθοπλεκτικης των Ρομά στην Κομοτηνη, για τη διασωση της τεχνης των Rom , την αναδειξη της πολιτιστικης τους κληρονομιας, την βελτιωση της αυτοεικονας τους και την απαλειψη των αρνητικων στερεοτυπων με τα οποια περιβαλλονται.
Από την ιστορια των Τσιγγανων πληροφορουμαστε ότι αναμεσα στις επαγγελματικες τους δραστηριοτητες ,κυριως στους νομαδες , ηταν και ο ακροβατισμος( σχοινοβασια, αιωρηση ασκησεις πανω σε αλογα).
Αλλωστε με τα ζωα οι τσιγγανοι ειχαν μια ιδιαιτερη εξοικειωση, καθως ηταν τα βασικα μεταφορικα τους μεσα, και αλλα ,όπως μαιμουδες, αρκουδες , τα αξιοποιουσαν με επιδειξεις στις πλατειες των χωριων και των πολεων για να εξασφαλιζουν το εισοδημα τους( οι αρκουδιαρηδες).


Καμερα, μπιρσιμ μεταφρ. - Αχ, βροχη
Καμεραβ, λατσο μπιρσιμ -αχ, ομορφη βροχη
Το Χουρντι μας φευγει -Η Ελενη μας φευγει
Μακρια απ’ εδώ -μακρια από εδώ
Χανι το μαντρο -Λιγο το ψωμι
Και μεγαλη η αρατι -και μεγαλη η νυχτα
Τι χαμπε να φαει -τι φαϊ να φαει
Πες μου το χουρντο - πες μου το μωρο
Μπουντ Ρομα -Ο κοσμος
Για μενα είναι μικρο ψωμι - Για μενα είναι μικρο ψωμι
Κι όμως τραγουδω - κι όμως τραγουδω
Σαν το τσιρικλο - σαν το πουλι
Κι ένα ασαβα - κι ένα χαμογελο
Για ολους σας κρατω -για ολους σας κρατω


Χαρακτηρίζονται από μεγάλη προσαρμοστικότητα στο θέμα της θρησκείας και αρκετοί μελετητές εικάζουν πως παλιότερα η θρησκεία τους ήταν η ηλιολατρεία. Σήμερα οι διάφορες φυλές είναι πιστές στο θρήσκευμα της χώρας που κατοικούν. Έχουμε την πρώτη καταγραφή στην Κρήτη, όπου αναφέρονται ως Χριστιανοί Ορθόδοξοι από το 1832, στη Δυτική Ευρώπη αναφέρονται ως καθολικοί. Η Καθολική Εκκλησία αναφέρει ονόματα ιερέων, μοναχών και κάποιου Καρδιναλίου με τσιγγάνικη καταγωγή και στη Ρουμανία υπάρχουν ιερείς ορθόδοξοι τσιγγάνοι. Στην Τουρκία οι περισσότεροι είναι Μουσουλμάνοι ..
Οι Ρομά δεν έχουν κάποια δική τους χαρακτηριστική θρησκεία, αλλά υιοθετούν ενίοτε την επικρατούσα θρησκεία κάθε περιοχής.
Οι περιοχές της Ελλάδας στις οποίες είναι μόνιμα εγκαταστημένοι Ρομά με συγκέντρωση μεγάλου πληθυσμού είναι η Αθήνα (Αγ. Βαρβάρα, Λιόσια, Ζεφύρι, Ασπρόπυργος), η Θεσσαλονίκη (Δενδροπόταμος, Ελευθέριο-Κορδελιό, Εύοσμος, Μενεμένη), το Αγρίνιο, η Αλεξάνδρεια Ημαθίας, η Αμαλιάδα, η Γαστούνη, το Διδυμότειχο, το Εξαμίλι Κορινθίας, η Θήβα, η Κάτω Αχαϊα, το Μεσολόγγι, η Νέα Αλικαρνασσός, η Νέα Ιωνία Μαγνησίας, η Ξάνθη, ο Ορχομενός, οι Σέρρες, οι Σοφάδες, η Φλώρινα και η Νυμφόπετρα.
.

Οι Ρομά είναι στις περισσότερες χώρες γνωστοί με λέξεις συγγενικές με τη λέξη "γύφτος". Η λέξη προέρχεται από τη λέξη "Αιγύπτιος" και η χρήση της οφείλεται στην πεποίθηση παλαιότερων εποχών ότι οι Ρομά προέρχονται από την Αίγυπτο. Η λέξη "Ρομ", που χρησιμοποιείται σε πολλές περιοχές από τους ίδιους, σημαίνει στη γλώσσα τους "άντρας" ή "σύζυγος". Μεταξύ τους χρησιμοποιούν τα "Μελελέ" (Λαός μαύρος), "Μανούχ" (άνθρωπος) και "Σίντε". Επίσης, η λέξη "αθίγγανος" ή "ατσίγγανος" σημαίνει τον "ανέγγιχτο" (από την ονομασία της χαμηλότερης ινδουιστικής κάστας, από την οποία πιθανολογείται ότι προήλθαν) και ετυμολογείται από το στερητικό α- και το ρήμα θιγγάνω, δηλαδή "αγγίζω.
Οι Ρομά, γνωστοί επίσης και ως Ρομ, Τσιγγάνοι, Αθίγγανοι ή Σίντηδες και με τον, κάποιες φορές υποτιμητικό, χαρακτηρισμό Γύφτοι, είναι ένας κατά βάση νομαδικός λαός με Ινδική καταγωγή. Η πρώτη ιστορική αναφορά για τους Ρομά γίνεται από τον Ηρόδοτο που αναφέρει τον λαό των "Σιγύνων".
Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο οι Ρομά υπήρξαν μεταξύ των θυμάτων των μαζικών εκτελέσεων στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, μαζί με Εβραίους, κομμουνιστές, ομοφυλόφιλους και Μάρτυρες του Ιεχωβά. Υπάρχει η άποψη οτι περίπου 400.000 Ρομά εκτελέστηκαν από τους Ναζί την περίοδο εκείνη.
Οι Rom δεν ¨ είναι απελπιστικα ερωτευμενοι με το ταξιδι ¨,αλλα είναι επιβεβλημενο για οσους το πραγματοποιουν, από τις οικονομικες και στεγαστικες τους αναγκες
« Αδυνατουμε, παιδειας και νομων ενεκεν, να ψηλαφισουμε το θροισμα της ελαφραδας τους, να ψυχανεμισθουμε την ποιηση του λαου αυτου»

Πηγες :

Ντουσας Δημητρης " Η τεχνη ων Τσιγγανων της Ελλαδας και του κοσμου"

KOMOTH-NEOI:balkan-bus

Ελευθεροτυπια

Βικιπαιδεια

Φωτογραφιες:

Μπανιοκος Γιωργος

( Δ/νση πολιτιστικων Ελληνοαμερικανικης Ενωσης)

ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ - ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ

Σεπτεμβρης- Φθινοπωρο.

Ένα μουρμουρητο απεξω , είναι της Φθινοπωρινης βροχης , που νωχελικα ξεπλενει τη σκονη του Καλοκαιριου και ποτιζει τη ξεραμενη γη.

Σεπτεμβρης, Οκτωβρης και Νοεμβριος είναι μεταξυ τους διαφορετικοι μηνες , ενωμενοι σε μια εποχη το Φθινοπωρο.
Φθινοπωρο , λεξη αρχαιοελληνικη , σημαινει την εποχη που τελειωνουν τα φρουτα .
Είναι περιοδος μελαγχολικη , επειδη πλησιαζει ο χειμωνας , αλλα και αισιοδοξη για τη συγκομιδη και το ξεχειμωνιασμα.
Γευσεις του Φθινοπωρου τα σταφυλια , τα κυδωνια , τα τζιτζιφα και τα καλοτυχα ροδα.
Αλλα πως περναμε από τον Αυγουστο στον Σεπτεμβρη ;
Όπως περναμε από τη μια ηλικια στην άλλη .
*********
΄΄ Εγω όταν μεγαλωσω
Θα γινω Σεπτεμβριος , ελεγε ο Αυγουστος…..( Κικη Δημουλα)

΄Η κατα Ελυτη:
*********
΄΄ Με την πρωτη σταγονα της βροχης σκοτωθηκε
Το καλοκαιρι.
Μουσκεψανε τα λογια που ειχανε γεννησει
Αστροφεγγιες…. ΄΄

Σεπτεμβρης και μολις εχεις πληροφορηθει για το κραχ της Αμερικανικης τραπεζας
Lehman Brothers, που παρασερνει τα χρηματιστηρια και μολις το Ελληνικο χρηματιστηριο εχει πτωση - 3.78 % -.
Η υποβοσκουσα από καιρο υφεση της Αμερικανικης οικονομιας παρασερνει σαν ντομινο και κλυδωνιζει την παγκοσμια οικονομια.

Και η επιστημη προχωρα στην εξερευνηση του κοσμου. Αλλως μηπως ανακαλυψουν το σωματιδιο Higs ή του θεου όπως το ονομαζουν.

Ελληνες χακερ « χτυπησαν » το CERN, οπου διεξαγεται το πειραμα του αιωνα , μηπως και η επιστημη προσεγγισει την πρωτη στιγμη της γεννησης του κοσμου.

Η διαλυση της Ολυμπιακης , σαν ζημιογονος εταιρεια και το πρασινο φως για τον καινουργιο μη κρατικο φορεα σε μεγεθος τα 2/3 της σημερινης , σε κανει να σκεφθεις μελαγχολικα τις ιδιωτικες αεροπορικες εταιρειες φθηνου κοστους και τα τραγικα επακολουθα ( βλεπε προσφατα Spain Air ).
Ταξιδευεις με την Γερμανικη Lufthansa και δεν μπορει να μη σκεφθεις γιατι όχι και η Ολυμπιακη;

Εκει όμως κατω στην Λατινικη Αμερικη ένας , δυο και αλλοι ; επαναστατης; πολιτικος τυχοδιωκτης ο Ουγκο Τσαβες , ο Εβο Μοραλες αναφερονται στον Μπολιβαρ και εναντιωνονται στην μονοκρατορια και τις επεμβασεις των ΗΠΑ στις πολιτικες και αλλαγες των χωρων τους

Σεπτεμβρης και τα περιφερειακα θεατρα των Δημων και δει στην Αττικη ανθιζουν πολιτιστικα με αρχαια τραγωδια ,κωμωδια, συναυλιες, και αλλα πολιτιστικα δρωμενα.
Ένας οργασμος πολιτισμου, τεχνης ,ένα αντιβαρο στα σκουπιδια της υποκουλτουρας και της καθημερινοτητας, καλει το κοινο να αφησει την πλαδαροτητα , την ψευτογκλαμουρια και τις κοκορομαχιες της Τ.V. και να ανηφορισει στην δροσια των εκδηλωσεων αυτων.

Στα Αισχυλεια, στην Ελευσινα η Μηδεια του Βασιλιεφ από το Δηπεθε Πατρας γεμιζει το παλαιο Ελαιουργειο με κοσμο που παρακολουθει μια νεωτεριζουσα παρουσιαση του δραματος, αλλα εξισου ενδιαφερουσα και πρωτοποριακη.
Δεν λειπουν βεβαια και καποια χαμογελα, αποριες και ενστασεις, αλλα στο τελος ορθιοι ολοι , και ας αποχωρησαν μερικοι ( τριωρη βλεπεις παρασταση ,χωρις διαλειμμα) χειροκροτουν κατω από ένα ολογιομο φεγγαρι στην πολη της Ελευσινας.
Σεπτεμβρης και τα πολιτικα φεστιβαλ αρχιζουν καλωντας την νεολαια και τον σκεπτομενο πολιτη σε μια εναλλακτικη προταση ζωης και δρασης.

Σεπτεμβρης , Φθινοπωρο, ομορφη εποχη, μελαγχολικη , αλλα και τοσα υποσχομενη.

Νοελ Μπαμπεφ, και ποιος πληρωνει σημερα το λογαριασμο

Γαλλος σοσιαλιστης , ουτοπιστης επαναστατης του 18ου αιωνα.

" Να μην ανεχεστε το να υπαρχει στο κρατος εστω και ενας μονον φτωχος ή δυστυχισμενος.

Να διακηρυσσετε οτι δεν θελετε στο Γαλλικο εδαφος ουτε εναν δυστυχισμενο, ουτε εναν καταπιεστη.

Οι δυστυχισμενοι ειναι οι δυναμεις της γης, αυτοι εχουν το δικαιωμα να μιλουν σαν αφεντες στους κυβερνητες, που τους παραμελουν".

................*

Χωρομέτρης - γεωμέτρης ο ίδιος στο επάγγελμα, ήταν 29 χρονών όταν ξέσπασε η Γαλλική Επανάσταση. Δεν ανήκει στην επώνυμη ηγεσία της.

Απ΄την αρχή βρέθηκε στις γραμμές της αντιπολίτευσης, ήρωας για το λαό, μισητός για τη νέα εξουσία, θα γνωρίσει πολλές φορές τις φυλακές της, όπως το 1790 που συλλαμβάνεται γιατί υποκινεί κινήματα ενάντια στους φόρους κατανάλωσης. (καμια σχεση με τα εξαγγελθεντα νεα φορολογικα μετρα!!!! )

................*
Εκδότης εφημερίδων (ανάμεσα στις οποίες ο περίφημος "Υπερασπιστής του λαού"), εμψυχωτής των "αβράκωτων" (οι λαϊκές τάξεις), ένας πραγματικός λαϊκός ηγέτης, πρωτοστατεί στις μεγάλες λαϊκές εξεγέρσεις της 16ης Απριλίου και της 20ης Μαΐου 1795 στο Παρίσι. Οι "αβράκωτοι" συγκρούονται με τα κυβερνητικά στρατεύματα αλλά από λάθος τακτικής δεν χρησιμοποιούν τα όπλα που διαθέτουν. Αυτό είναι και το τέλος του κινήματος των λαϊκών μαζών κατά τη διάρκεια της γαλλικής επανάστασης. Η "Συνωμοσία των Ισων" που δημιουργήθηκε λίγο μετά ήταν καταδικασμένη να μείνει χωρίς πλατιά μαζική βάση. Η απομόνωση διευκόλυνε την προδοσία και το τέλος υπήρξε σύντομο για τους επαναστάτες.

Όσοι διασώθηκαν, και συγκεκριμένα ο ιταλικής καταγωγής Φίλιππος Μπουοναρότι διέσωσαν με τη σειρά τους τη μνήμη εκείνων των πρώτων σκιρτημάτων του κομμουνισμού. Ο Μάρξ και ο Ενγκελς, στη διάρκεια της δεκαετίας του 1840, έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για το βιβλίο του Μπουαναρότι "Συνωμοσία για την ισότητα"", η επονομαζόμενη "του Μπαμπέφ".

..........*

«τον άνθρωπο που πεινάει ή έχει άμεσες βιοτικές ανάγκες, δεν τον βοηθάει μία πνευματική μόνο ισότητα. Αυτή την ισότητα την έχει ούτως ή άλλως στην φυσική του κατάσταση… Το πρώτο και πιο επικίνδυνο από όσο υπάρχουν γύρω μας, και επιπλέον το πιο ανήθικο, είναι το υποτιθέμενο δικαίωμα στην ιδιοκτησία. Ποιο είναι όμως αυτό το περίφημο δικαίωμα… εκτός από την απόλυτη επικράτηση του νόμου του πιο ισχυρού;»

............*

και για το ζήτημα της ευτυχίας: «Η ευτυχία! Ρωτήστε όποιον υποφέρει από πείνα, από δίψα, από κρύο, από υπερβολική κούραση ή από την ίδια την άγνοιά του, τι σημαίνει ευτυχία. Η απάντηση θα είναι καθαρή, ακριβής, κατηγορηματική».

Η οργάνωση διαβρώθηκε όμως από τον μυστικό πράκτορα του «Διευθυντηρίου» λοχαγό Ζωρζ Γκρισέλ (Georges Grisel), μετά από πληροφορίες του οποίου ο υπουργός πολέμου έδωσε εντολή στον νεαρό τότε στρατηγό Ναπολέοντα Βοναπάρτη ? να την διαλύσει και να συλλάβει τους ηγέτες της.

Ο Μπαμπέφ συνελήφθη στις 10 Μαίου 1796 (παραμονή της προγραμματισμένης από την οργάνωση ένοπλης εξέγερσης) και μετά από ανακρίσεις ενός περίπου έτους στην φυλακή της επαρχιακής πόλης Βαντόμ (όπου είχαν μεταφερθεί από τις 27 Αυγούστου όλοι οι κρατούμενοι ηγέτες της οργάνωσης με διαταγή του «Διευθυντηρίου» από φόβο μήπως ξεσηκωθεί ο λαός του Παρισιού), καταδικάστηκε σε θάνατο στις 7 Πραιριάλ του έτους 5 (26 Μαϊου 1797).

Στο άκουσμα της καταδικαστικής απόφασης, ο Μπαμπέφ και ο επίσης καταδικασμένος σε θάνατο Ωγκυστέν Νταρτέ ? (Augustin Alexandre Darthe) προσπάθησαν να αυτοκτονήσουν καρφώνοντας ταυτόχρονα ο ένας τον άλλον με 2 στιλέτα.!!!!

Ο Π. Κανελλόπουλος ? γράφει σχετικά: «Ήταν μία από τις τραγικότερες σκηνές στα χρονικά των δικών.

Όμως έσπευσαν οι δικαστικοί κλητήρες και τους εμπόδισαν να φθάσουν στο ποθητό τέρμα με το ίδιο τους το χέρι. Έφθασαν, την άλλη ημέρα, με το χέρι του δημίου. Ανέβηκαν στο ικρίωμα της λαιμητόμου, αφού σύρθηκαν ως εκεί αιμόφυρτοι…»

........................*

Αδιαλλακτος , αριστερος Ιακωβινος εξεδωσε το "μανιφεστο" με το οποιο κατηγγειλε την ατομικη ιδιοκτησια και απαιτησε αγροτικη μεταρρυθμιση και δημοκρατια.

Για την "Ενωση των Δικαιων" η δημοκρατια διχως οικονομικη ανατροπη ειναι δουλεια, για τουτο πρεπει να υπαρξει κοινοκτημοσυνη, γενικη υποχρεωση σ την εργασια και πληρης κοινωνικη ισοτητα, καταδικη της φιλοδοξιας του εγωισμου και διαπαιδιαγωγηση των νεων για δημιουργια ισχυρων χαρακτηρων.

......................*

Τωρα θα αναρωτηθειτε ,τι σχεση εχουν τα σημερινα μας αδιεξοδα στην οικονομια, κοινωνια, παιδεια, δικαιοσυνη, εργασια, συνταξεις, φορολογια, υλικη και ηθικη, ρατσισμος, καμμενα δαση και ασφυξια κυριολεκτικη και μεταφορικη, με τις διακηρυξεις και τα πιστευω του Μπαμπεφ!

ε! οι συνειδητοποιημενοι και πολιτικοποιημενοι πολιτες , που εχουν αγανακτησει με τα απονερα ολων αυτων και των πλουσιων παπαγαλων των Μ.Μ.Ε., θα πλησιασουν και θα αναγνωσουν με νοημα τον ουτοπιστη " Φρανσουα- Νοελ- Εμιλ (Γκρακχος) Μπαμπεφ"(1760 - 1797).

Πρεβεζα 1928 (Καρυωτακης) , Πρεβεζα 2008

σαν αφορμη , ενα αρθρο του Βασιλη Βασιλικου

στην σαββατιατικη Ελευθεροτυπια (23\08\08) .

Πρεβεζα , τοπος να ζεις, τοπος να δεις.

η πολη των γυμνασιακων μας χρονων, με το παλιο γυμνασιο στον Αγιο Κωνσταντινο.
με το καροτσακι του Μπιτσουνη παντα απεξω στην ωρα του διαλειμματος , γεματο ζαχαρωμενα μηλα, κεικ με σταφιδες ,σακουλακια με ηλιοσπορους και ολα τα καλουδια πανω του να μας προσκαλουν.

το λυσιμο στο ποδι των ασκησεων της επομενης ωρας, τον κυριο " ωχρα" , τον γυμνασαρχη να μας μαζευει απο τα καγκελα του πισω προαυλιου ,που συναντουσε το δρομο , στο μπροστινο προαυλιο για μεγαλυτερο ελεγχο.

οι ποδηλαταδες κατα μηκος της κυανης ακτης εως τον Παντοκρατορα.

περνωντας το παλιο φρουραρχειο, πνιγμενο στην σκιερη βλαστηση και τον παραλιακο δρομο, σκιερος απο τις ψηλες λευκες, εβγαινες στο ξεφωτο, οπου το Ιονιο χαιδευει τις ακτες και το φρουριο του Παντοκρατορα (1807) , που χρησιμοποιηθηκε αρκετο διαστημα για φυλακες.

να στεκουν εκει ακριβως πανω απο το κυμα, νοτισμενες μεχρι τα εσω με την αλμυρα και τις θυμησες,που εμειναν απο τους κρατουμενους των σκοτεινων κελιων των.

χρονια τωρα ειναι μουσιακος χωρος με εκδηλωσεις το καλοκαιρι που ξορκιζουν τον εγκλεισμο και τις μνημες.

βγαινοντας λοιπον στο ξεφωτο, μικρη αποσταση ως τη συνοικια του Παντοκρατορα σε τυλιγε η μυρωδια της ψητης σαρδελλας - η ξακουστη παπαλινα.

(ειναι ψιλη, μικρη σαρδελλα, πεντανοστιμη , αλιευμενη στον Αμβρακικο κολπο).

παλαιοτερα , οπως και σημερα , οχι με την ιδια αιγλη πια, οι πρεβεζανοι τιμουσαν τις ψαροταβερνες του παντοκρατορα στις σαββατιατικες εξοδους τους , ενα πανηγυρι ο τοπος ολος.

σημερα σε ολα τα στενα της πολης στην εισοδο του Αμβρακικου ειναι κουτουκια και ψαροταβερνες με ολοφρεσκη ψητη σαρδελλα, ξεχωριστο μυδοπιλαφο, σουπιες, κυδωνια και την γλυκια ( για μας λεω) μυρωδια ολων αυτων να αναμειγνυεται με την θαλασσινη αυρα σε ενα πανδαιμονιο που μονο αυτη η ευλογημενη πολη αναδυει.

τα βραδια η πρεβεζα εμοιαζε και μοιαζει μαγικη πολη.

με τις ατελειωτες βολτες διπλα στην προβλητα ,τους παγκους με τα ψημενα καλαμποκια , τα στεκια με τα γλυκα , που οι πολυχρωμοι μυλοι τους ανεμιζοντας δινουν μια αισθηση νυχτερινης μαγειας και προχωρωντας φθανουν στην πλατεια Ανδρουτσου, οπου καθονταν για ενα καφε ή παγωτο.

απεναντι ηταν το θερινο σινεμα Ακταιον που οι φωνες των ηθοποιων εφθαναν εξω στον δρομο και οι φιγουρες κινουνταν πανω απο το προστατευτικο , το χερι ναπλωνες θαρρεις θα τους αγγιζες.

η βολτα συνεχιζονταν μεχρι τη βρυσουλα, οπου πριν στο πλατωμα δεσποζε και δεσποζει ακομη το μεγαλο λουνα - παρκ παντα φωτισμενο εκει στην ακρη απο τη θαλασσα.

οποιος βεβαια αντεχε να προχωρησει με τα ποδια συναντουσε τις ναυτικες σχολες και παρακατω το μνημειο του μεγαλου μας ποιητη των "Νηπενθη" (1921) Κωνσταντινου Καρυωτακη.

εκει κοντα προς τη Μαργαρωνα στεκεται το μνημειο του ν΄αγναντευει τον Αμβρακικο κολπο και να συλλογιεται, οτι ειναι τοσο γαληνια ομορφα η πολη τουτη , που και ο θανατος αψηφιστα περνιεται.

η πολη αυτη και οι ανθρωποι της λατρεψαν τον ποιητη και τον θεωρησαν δικο τους .

"χωρις να το μαθει ποτε, εδακρυσε.

ισως γιατι επρεπε να δακρυσει,

ισως γιατι οι συμφορες ερχονται "

ναι εχοντας τη θλιψη του ποιητη στο νου δεν μπορεις να μη θυμηθεις την πολη βροχερη, με τη σιγανη βροχη να τρεχει και να γυαλιζει το πλακοστρωτο στο Σειταν - παζαρ, να σταζει απο το Ενετικο ρολοι του Αγιου Χαραλαμπους και να αναπηδα στα σκουροχρωμα νερα του Αμβρακικου κολπου.

οταν ο καιρος αλλαζε και αγριευε ο αερας τα νερα του κολπου αναπηδουσαν μπροστα στην προκυμαια και νοτιζαν το πλακοστρωτο παιρνοντας ενα πρασινογαλαζο χρωμα , με τα σμηνη απο γλαρους να περιπολουν ,σαν φρουροι της πολης του θλιμμενου, μεγαλου ποιητη.

" Βασις , Φρουρα, Εξηκονταρχια Πρεβεζης

την Κυριακη θ΄ακουσουμε την μπαντα.

επηρα ενα βιβλιαριο Τραπεζης,

πρωτη καταθεσις δραχμαι τριαντα."........